Ruda Śląska może poszczycić się 6 pomnikami przyrody. Już wkrótce ta lista wzbogaci się o kolejne pozycje. W mieście trwają właśnie prace, by 5 okazałych drzew otrzymało status pomnika przyrody.
Do niedawna Ruda Śląska mogła poszczycić się tylko jednym pomnikiem przyrody - głazem narzutowym zlokalizowanym w dzielnicy Ruda. Ta sytuacja uległa zmianie dopiero w roku 2009. Wtedy dzięki współpracy miasta i Rudzkiego Towarzystwa Przyjaciół Drzew uchwałą Rady Miasta objęto tą szczególną ochroną 5 drzew: lipę drobnolistną i grab pospolity rosnące w Parku im. Sobieskiego oraz trzy buki pospolite rosnące kolejno przy Alei Dworcowej (dzielnica Kochłowice), przy ul. Edmunda Kokota (dzielnica Bielszowice) oraz w Parku im Sobieskiego.
Już niebawem Ruda Śląska wzbogaci się o kolejnych 5 drzew z tytułem pomnika przyrody. Wysokie walory przyrodnicze, okazałe rozmiary oraz wiek zadecydowały o tym, że jeszcze w tym roku specjalną ochroną prawną zostaną objęte:
• miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba L.) o obwodzie pnia 155 cm rosnący przy ul. Matejki 1A w dzielnicy Ruda,
• klon pospolity (Acer platanoides L.) o obwodzie pnia 3015 cm rosnący przy ul. Edmunda Kokota 170 w dzielnicy Bielszowice,
• dąb szypułkowy (Quercus robur L.) o obwodzie pnia 297 cm rosnący przy ul. Licealnej w dzielnicy Wirek,
• grab zwyczajny (Carpinus betulus L.) o obwodzie pnia 275 cm rosnący przy ul. Kościelnej w dzielnicy Ruda,
• dąb szypułkowy (Quercus robur L.) o obwodzie pnia 302 cm rosnący przy ul. Bujoczka w dzielnicy Ruda.
Zgodnie z aktualną ustawą o ochronie przyrody - pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów (…).
Pomniki przyrody otoczone są ustawową ochroną. Nie można ich niszczyć, uszkadzać lub przekształcać. Zgodnie z zapisem ustawy o ochronie przyrody ustanowienie pomnika przyrody następuje w drodze uchwały rady gminy.
Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej znajdującym się na terenie miasta jest 4-metrowy głaz narzutowy znajdujący się przy zbiegu ulic Wolności i Kościelnej w dzielnicy Ruda. Ochronie prawnej podlega od 22 października 1960 r.
Ruda Śląska – miasto kontrastów – wbrew pozorom obfituje w tereny zielone. Aż 21% powierzchni miasta to lasy. Niestety większość z perełek przyrodniczych znajdujących się na tym obszarze - narażonych na wycinkę czy dewastację - pozostaje bez ochrony. Szansą na ocalenie tych najcenniejszych jest objęcie ich ochroną poprzez nadanie tytułu pomnika przyrody.
Od 2006 r. w Rudzie Śląskiej działa Rudzkie Towarzystwo Przyjaciół Drzew, które zainicjowało prace nad objęciem ochroną najcenniejszych drzew w mieście.