Uchwalenie obu programów wynika z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Nadrzędnym założeniem pierwszego z nich jest niesienie pomocy rodzinom, które nie potrafią właściwie wypełniać swojej funkcji opiekuńczo-wychowawczej. - Doświadczenie w pracy z tymi rodzinami pokazuje, że najczęściej są to  rodziny wieloproblemowe. Konieczne jest więc profesjonalne i efektywne udzielanie pomocy – podkreśla Anna Krzysteczko. – Na szczęście pracownicy rudzkiego Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej stają na wysokości zadania, wykazują się zaangażowaniem i rzetelnością, dzięki czemu sytuacja rodzin w mieście z roku na rok się poprawia – mówi wiceprezydent.

Z danych zgromadzonych przez MOPS wynika, że w 2022 roku 664 rodziny borykały się z problemem opiekuńczo-wychowawczym. Miasto zapewnia rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej pomoc pracownika socjalnego oraz asystenta rodziny. W roku 2020 wsparciem asystenta objętych było 149 rodzin, w 2021 – 171, a w 2022 - 176. Warto zaznaczyć, że w  pracę w tych rodzinach zaangażowani są pracownicy Działu ds. Asysty Rodzinnej, w skład którego wchodzą m.in. asystenci rodziny czy specjaliści pracy z rodziną.

- Istotne w pracy z rodziną będącą w trudnej sytuacji jest uświadamianie rodzicom jej przyczyn, a następnie modelowanie ich zachowania tak, by przerwać łańcuch bezradności – tłumaczy Krystian Morys, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Program kładzie nacisk na wczesne diagnozowanie problemów występujących w rodzinach i działania profilaktyczne, bieżące monitorowanie sytuacji w rodzinach oraz zapewnienie konkretnego i fachowego  wsparcia. – Z jednej strony stawiamy na wsparcie zindywidualizowane, a z drugiej na kompleksowość i wszechstronność pomocy – podkreśla Krystian Morys.

Warto przypomnieć, że w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej realizowany  był  projekt „Ruda Śląska – nowa jakość pracy socjalnej”. Wprowadził on nowy system organizacyjny,  polegający na oddzieleniu zadań administracyjnych od pracy socjalnej i usług. Jego wdrożenie oraz dalsza kontynuacja działań w tym zakresie przyczyniła się do poprawy funkcjonowania rodzin objętych wsparciem MOPS, co przełożyło się na ich usamodzielnienie.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest również organizatorem pieczy zastępczej, czyli wsparcia  skierowanego  do dzieci, którym rodzina naturalna nie zapewnia bezpośredniej opieki i wychowania. – Dzieciom, które nie mogą pozostać w swojej rodzinie naturalnej, konieczne jest stworzenie  odpowiednich warunków, zapewnienie  bezpieczeństwa i wsparcia w tej trudnej sytuacji – mówi dyrektor Krystian Morys. Niestety, dzieci przebywających w pieczy zastępczej na przestrzeni ostatnich trzech lat przybyło: w 2021 było ich 653, w 2022 r. – 657, a w 2023 r. – 704. W tym czasie koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej pracowali z 718 rodzinami zastępczymi, utworzono 85 nowych rodzin zastępczych, a 105 osób przeszkolono autorskim programem DOM skierowanym do kandydatów na rodziców zastępczych.

Przypomnijmy, że rodzinna piecza zastępcza może mieć różne formy tj. rodziny spokrewnione, rodziny niezawodowe, rodziny zawodowe w tym rodziny zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego lub rodziny specjalistyczne oraz rodzinne domy dziecka. W rodzinach zastępczych na terenie Rudy Śląskiej w ubiegłym roku przebywało 447 dzieci, a poza powiatem 90 dzieci z naszego miasta. Funkcjonuje również instytucjonalna piecza zastępcza, którą stanowią placówki opiekuńczo-wychowawcze. W ubiegłym roku w placówkach w Rudzie Śląskiej przebywało w sumie 152 dzieci, a poza powiatem 15 dzieci z miasta. Realizacja zadań dotyczących pieczy zastępczej stanowi zadanie własne powiatu i jest finansowane z budżetu miasta. W roku 2023 na ten cel miasto   przeznaczyło ponad 16,5 mln zł.

Program Rozwoju Pieczy Zastępczej ma optymalizować system opieki nad dzieckiem. Zakłada pozyskiwanie nowych rodzin zastępczych, ich wsparcie oraz współpracę z różnymi instytucjami i służbami, a także z rodzicami biologicznymi dziecka na rzecz reintegracji rodziny. – Miasto   udziela wsparcia nie tylko rodzinom zastępczym, ale również wychowankom, którzy po osiągnięciu pełnoletności opuszczają zarówno rodzinną, jak i instytucjonalną pieczę zastępczą – zaznacza wiceprezydent Anna  Krzysteczko.

Trzeba podkreślić, że działające w Rudzie Śląskiej instytucje i organizacje tworzą lokalny system wsparcia rodziny. Poza MOPS-em należą do nich: Placówka Wsparcia Dziennego, świetlice, Kluby Młodzieżowe, placówki oświatowe, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Ośrodek Adaptacyjny dla Dzieci Niepełnosprawnych, Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, placówki służby zdrowia, Ośrodek Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej SPZOZ, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Sąd Rejonowy, w tym Zespoły Kuratorskiej Służby Sądowej, Policja, Straż Miejska oraz organizacje pozarządowe.